Wpływ diety na trądzik – co powinno się jeść, a czego unikać?

• mgr Iwona Barzyk
• 2 marca 2019r.

Trądzik jest powszechnym problemem, z którym zmagają się przede wszystkim osoby w wieku dojrzewania, jednak coraz częściej  pojawia się on również u osób po 25-35 wieku życia a nawet i później. Rozpoczęciem walki z trądzikiem najczęściej jest stosowanie sporej ilości maści i leków przepisanych przez dermatologa. Jak je stosowałeś/aś to na pewno zdajesz sobie sprawę z tego, że przede wszystkim zmniejszają one jedynie objawy a nie mają wpływu na przyczynę powstania problemu. Jednak nie trzeba szukać daleko i okazuje się, że pierwszym krokiem do zmian skórnych jest dieta. Wystarczy tak naprawdę wprowadzić kilka modyfikacji w sposobie odżywiania, aby zobaczyć efekty. W jaki sposób dieta ma wpływ na trądzik? Jakie produkty mają znaczenie na nasilenie  objawów choroby?

Jakie są przyczyny trądziku?

Na początku warto dowiedzieć się jak wygląda budowa skóry. Zbudowana jest z dwóch warstw – naskórka (zewnętrzna warstwa) oraz skóry właściwej, w której znajdują się m.in. gruczoły łojowe, które mają ujście razem z włosami.

Gruczoły łojowe są odpowiedzialne za produkcję łoju, który jest ochroną antybakteryjną a przy tym nawilża skórę. W momencie, gdy nie występuje problem z trądzikiem to ujście gruczołów łojowych jest otwarte a ilość łoju wydzielana jest w odpowiedniej ilości. W przypadku występowania problemów skórnych funkcje wydzielnicze gruczołów łojowych są zaburzone.

Kolejną przyczyną występowania choroby może być nadmierna ilość androgenów u kobiet, która powoduje zwiększoną produkcję łoju, co przyczynia się nawet do nasilenia trądziku. Androgeny są hormonami męskimi i u mężczyzn produkowane są przez jądra, natomiast u kobiet przez jajniki.

Przy gospodarce hormonalnej należy wziąć pod uwagę białko, które wiąże hormony płciowe (SHBG). W momencie, gdy jego poziom zaczyna spadać, automatycznie wzrasta poziom insuliny we krwi. Z kolei insulina wpływa na poziom IGF-1 (insulinopodobnego czynnika wzrostu), który powoduje obniżenie poziomu SHBG. W konsekwencji następuje wzrost poziomu męskich hormonów we krwi powodująca nadmierną produkcję łoju. W takiej sytuacji dodatkowo dochodzi do zwiększenia wzrostu komórek naskórka oraz ich wolniejszym obumieraniem, co może przyczyniać się zatkaniem ujścia gruczołu łojowego.

Które produkty należy wyeliminować?

Znasz już przyczyny powstawania problemów skórnych związanych z wyrzutem insuliny. W takim razie jakie produkty powinieneś/aś wykluczyć ze swojej diety?

• Produkty o wysokim indeksie (IG) i ładunku (ŁG) glikemicznym

Indeks glikemiczny jest wskaźnikiem pokazującym jak bardzo wzrośnie poziom glukozy we krwi po spożyciu danego produktu, jeśli IG jest wysokie to większe jest stężenie glukozy we kwi a przy tym wyższy poziom insuliny.

Ładunek glikemiczny delikatnie się różni – wskazuje na szybkość wchłaniania węglowodanów i ilości węglowodanów w danym produkcie.

Aby zmniejszyć objawy skórne, należy wziąć pod uwagę produkty zawierające wysoki IG jak i ŁG. W celu eliminacji produktów z wysokimi wskaźnikami na pewno warto wyeliminować produkty bogate w cukry proste: pączki, drożdżówki, ciasta, słodkie wypieki, słodycze, cukierki, białe pieczywo, suszone owoce, pszenne makarony, wafle ryżowe.

• Żywność wysokoprzetworzona

Do tej kategorii należy zaliczyć produkty, które zostały wyprodukowane za pośrednictwem zaawansowanych metod technologicznych. Tego typu produkty, charakteryzują się najczęściej bogatym składem niekorzystnych składników i dodatkowo mają działanie prozapalne, powodujące nasilenie objawów trądziku. Do produktów wysokoprzetworzonych możemy zaliczyć: dania w proszku, gotowe dania instant, chipsy, paluszki, krakersy, słodycze, dania typu fast food, słodkie napoje, pieczywo cukiernicze. Zwróć uwagę, że te produkty najczęściej są wybierane przez osoby w okresie dojrzewania.

• Mleko i produkty mleczne

Nabiał pomimo małej zawartości węglowodanów (porównując do innych produktów), charakteryzuje się podnoszeniem poziomu insuliny we krwi. Faktem, jest że białka mleka mają działanie alergizujące na większość populacji, powodując przy tym niechciane wypryski, nie oznacza to jednak, że ten problem na pewno będzie dotyczył Ciebie. Jednak nie ma oficjalnego stanowiska, że wykluczenie nabiału z diety może przynieść poprawę skóry.

Z wykluczeniem nabiału należy postępować bardzo ostrożnie. Dlaczego? Przez takie działanie możesz doprowadzić do niedoboru wapnia w diecie. Jeżeli jednak widzisz, że to nabiał Ci nie służy to należy do jadłospisu wprowadzić produkty pozamleczne zawierające ten składnik.

Które produkty mogą zmniejszać objawy?

Zwłaszcza te, które są przeciwieństwem wyżej wymienionych. Przede wszystkim warto wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym i niskoprzetworzone. Jednak szczególnie zwróć uwagę na:

• Produkty bogate w kwasy Omega-3 – do których zaliczają się: tłuste ryby morskie, orzechy włoskie, owoce morza, siemię lniane, migdały, olej, rzepakowy, olej lniany, olej z wiesiołka. W momencie, gdy w Twoim jadłospisie jest ograniczenie tych produktów, możliwe, że będzie koniecznie wprowadzenie suplementacji kwasów Omega 3.

• Produkty o wysokiej gęstości odżywczej – do tej grupy zaliczają się owoce i warzywa, które w małej porcji zawierają bardzo dużo witamin i składników mineralnych. Produkty te będą działały przeciwzapalnie, więc będą przyczyniać się do zapobiegania powstawania stanów zapalnych organizmu.

• Produkty o wysokiej zawartości antyoksydantów – owoce jagodowe, ciemne winogrona, maliny, truskawki, aronia, granat, czosnek, kapusta czerwona, rzodkiewka, cynamon, szparagi, śliwki, żurawina, rzodkiewka, kurkuma, bazylia, kminek, pieprz czarny, imbir, majeranek, tymianek, papryka.

Podsumowanie

Warto obserwować reakcje skóry po różnych pokarmach, które na co dzień spożywasz. Jeśli po danym produkcie widzisz u siebie wysyp trądziku, to go na jakiś czas wyeliminuj ze swojego jadłospisu. W momencie, gdy zauważasz nadmierne ilości pojawiających się zmian skórnych na żuchwie, plecach czy dekolcie - może być to znak problemów hormonalnych. Jeśli taki stan utrzymuje się u Ciebie przez dłuższy czas to warto się z tym problemem udać do lekarza rodzinnego, który skieruje Cię do odpowiedniego specjalisty np. dermatologa lub/również endokrynologa, ginekologa. 

Źródła:

1. Piejko L.: Mleko, białka mleka a trądzik, Pol J Cosmetol. 2018

2. Bodo C Melnik: Linking diet to acne metabolomics, inflammation, and comedogenesis: an update, Clin Cosmet Investig Dermatol. 2015, s. 371–388.

3. Janda K., Chwiłkowska M.,: Trądzik pospolity – etiologia, klasyfikacja, leczenie, 2014, s. 13-17

4. Clemens RA, Hernell O, Michaelsen KF:Milk and Milk Products in Human Nutrition. Nestlé Nutr Inst Workshop Ser Pediatr Program, vol 67, s.131–145. 2011

5. Dawidziak J., Bacerkiewicz M.,: Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego, Akademia Medycyny. 2016